Decyzja TSUE o opóźnieniach w płatnościach

Przez długi czas przedsiębiorcy zastanawiali się jak interpretować przepis o rekompensatach za opóźnienia w płatnościach. W grudniu TSUE wydało wyrok, który rozwiewa wszelkie wątpliwości.

14.02.2023

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W dniu 1 grudnia 2022 r. zapadł wyrok TSUE sprawie C‑419/21. Wyrok ten jest dla branży windykacyjnej o tyle istotny, że w znacznym zakresie przesądził jak powinna być naliczana rekompensata za koszty odzyskiwania należności poniesione przez wierzyciela w przypadku opóźnienia w płatnościach dłużnika dla transakcji handlowych („rekompensata”). Rekompensata została do europejskiego porządku prawnego wprowadzona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/WE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz.U. 2011, L 48, s. 1) - („dyrektywa”), a dokładniej w art. 6 ust. 1 dyrektywy, która została w polskim porzadku prawnym implementowana ustawą z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013 poz. 403 z póżn. zm.) ("ustawa"), której to art. 10 wskazuje:

 

Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, (…), przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:​

• 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
• 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50000 złotych;
• 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50000 złotych;

 

Do tej pory w przypadku formułowania żądań w pozwie w zakresie rekompensaty od każdej              z dostaw, faktur lub każdego wyświadczenia usług w ramach tej samej umowy (np. umowy ramowej) polskie sądy orzekały niejednolicie. Zdarzały się przypadki zasądzania zryczałtowanych kwot wskazanych w art. 6 ust. 1 ustawy do każdej faktury/dostawy, choć w przeważającej ilości spraw sądy oddalały powództwo w zakresie więcej niż jednej rekompensaty za podstawę obliczenia wartości rekompensaty biorąc łączną kwotę zadłużenia wynikającą ze wszystkich faktur/dostaw.

Warto nadmienić, iż orzeczenie to zapadło na gruncie sprawy toczącej się pomiędzy podmiotami polskimi, gdyż dostawcą w tej sprawie była polska spółka komandytowa zaś odbiorcą, a zarazem dłużnikiem był publiczny zakład opieki zdrowotnej. Wobec powyższego polski sąd zadał dwa pytania prejudycjalne, które sprowadzały się do ustalenia, czy z tytułu opóźnień w płatnościach        z tytułu jednej umowy obejmującej wiele dostaw towarów w rożnym czasie należy się tylko jedna rekompensata czy też jedna rekompensata od każdej dostawy.

TSUE wypowiedział się jednoznacznie – każda nieterminowo opłacona dostawa jest podstawą do naliczenia osobnej rekompensaty. Zasadę tę TSUE rozciągnął również na różne usługi świadczone na podstawie jednej umowy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż TSUE nie utożsamił dostawy towarów z fakturą. Jednakże w praktyce obrotu można przyjąć, iż będą to pojęcia tożsame. Może się wprawdzie zdarzyć, że jedna dostawa będzie objęta kilkoma fakturami z tą samą datą płatności jak również, iż na podstawie jednej zbiorczej faktury będą dostarczane towary w ramach kilku dostaw.  W mojej ocenie w takim przypadku należałoby jednak dla uproszczenia stosować zasadę „jedna faktura = jedna rekompensata”, gdyż pozwala to na uniknięcie (nieraz skomplikowanego) dowodzenia w procesie, iż towary objęte więcej niż jedną fakturą zostały dostarczane          w ramach tej samej dostawy. Decydująca w tym zakresie powinna być data płatności za towar, która jest                w praktyce zawsze wskazana na fakturze.

Dodatkowo TSUE wskazał również, że w przypadku ustalania harmonogramów spłat zadłużenia i rozłożenia płatności na raty, gdy dłużnik opóźnia się w spłacie wielu rat, za każdą z niezapłaconych rat należy się osobna rekompensata.

 

 

 

 

Należy się cieszyć, że TSUE zakończył spór w doktrynie i judykaturze (zapewne nie tylko polskiej)     i wskazał wyraźnie jak należy naliczać rekompensatę w przypadku wielu nieuregulowanych zobowiązań objętych jedną umową. Można już zaobserwować, iż polskie sądy wdrażają w życie wykładnie TSUE i wzywają pełnomocników do korekty dochodzonych roszczeń w duchu ww. orzeczenia. Jest to dobra wiadomość dla wierzycieli w relacjach B2B i kolejne narzędzie pozwalające im na skuteczniejszą mobilizację dłużników do terminowych płatności.

Na koniec należy wskazać, iż zryczałtowana rekompensata opisana w art. 6 dyrektywy stanowi nie jako minimum kosztów dochodzenia należności, które wierzyciel może żądać od dłużnika. Jeżeli więc wierzyciel poniósł wyższe koszty może (teraz już w rozbiciu na poszczególne faktury) zażądać ich od dłużnika – o ile jest w stanie takie wyższe koszty oczywiście wykazać.

Mogą Państwo zapoznać się z orzeczeniem TSUE w polskiej wersji językowej pod tym linkiem.

 

 

r.pr. Jacek Pakuła

Partner w kancelarii Pakuła, Podębski i Wspólnicy Kancelaria Prawna sp. k.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Masz pytanie odnośnie artykułu lub chciałbyś skontaktować się z kancelarią?                        
Zapraszamy do kontaktu pod poniższym przyciskiem!